Derby Week: Bitwa o zabytkową armatę, założyciele vs. imigranci, czyli pojedynek o Teksas
Głównymi i tradycyjnymi rywalami Teksasu są Dallas i Houston. Ten pierwszy (dawniej Dallas Burn) jest jednym z dziesięciu klubów, które w 1996 roku założyły MLS. Jednak nigdy jej nie wygrał. Najbliżej tego był 14 lat temu, kiedy przegrał w finale z Colorado Rapids. W 2016 roku zdobył Tarczę Kibiców, trofeum dla zwycięzcy sezonu zasadniczego MLS, ale przegrał z późniejszymi zwycięzcami Seattle Sounders w ćwierćfinale playoffów.
Klub Houston Dynamo powstał w 2005 roku po tym, jak właściciele ówczesnego uczestnika ligi San Jose Earthquakes postanowili przenieść się z Kalifornii do innego miejsca. Do Houston przenieśli się również zawodnicy i pracownicy klubu - pierwotni Earthquakes de facto przenieśli się do innego stanu i innego miasta, zmieniając nazwę, barwy klubowe i logo (klub powrócił do Major League Soccer w 2008 roku pod nowymi właścicielami, ale z oryginalnym brandingiem).
Dynamo uczestniczy w MLS od sezonu 2006. Już w pierwszym roku wygrało całe rozgrywki - w finale po rzutach karnych z New England Revolution. Rok później obronili nawet tytuł, pokonując w finale New England.
Wraz z wejściem Houston do MLS, Teksas miał dwa kluby w lidze. Natychmiastowy sukces rywala z dnia na dzień, oprócz niechęci i zazdrości ze strony fanów "tradycyjnego" FC Dallas, znacznie wzmocnił rywalizację. Szybko rozwinęła się silna rywalizacja, dla której ukuto nazwę derby Teksasu. Biorąc przykład z innych rywalizacji piłkarskich w USA, rywalizacja w Teksasie wprowadziła również ideę rywalizacji o fizyczne trofeum - trafiało ono do drużyny, która odniosła więcej sukcesów w bezpośrednich pojedynkach sezonu. Jednak w przeciwieństwie do innych derbów, nie jest to trofeum, tarcza lub inny tradycyjny rodzaj nagrody, ale replika historycznego działa wojennego.
W przypadku, gdy obaj rywale zdobędą w tegorocznych derbach taką samą liczbę punktów, o wygraniu El Capitán zadecyduje lepszy wynik. Jeśli i w tym przypadku padnie remis, pod uwagę brane są ewentualne dalsze mecze pomiędzy nimi w play-offach, krajowym pucharze lub Lidze Mistrzów CONCACAF. Jeśli żadne z tych rozwiązań nie zostanie zastosowane, trofeum pozostaje w rękach obecnego posiadacza.
Tak było w poprzednim sezonie, gdy rywale spotkali się w zaledwie dwóch meczach i oba zakończyły się remisami. El Capitan pozostaje w Dallas. Z dotychczasowych 18 sezonów, w których doszło do derbów Teksasu w MLS, Dallas wygrywało słynną armatę dziesięciokrotnie, Houston ośmiokrotnie.
Copa Tejas - nowy klub, nowe trofeum
W 2021 roku kolejny klub z Teksasu, Austin FC, rozszerzył ligę. Miasta Austin, Dallas i Houston należą do czterech największych w stanie, więc naturalnie istnieje między nimi wielka rywalizacja. A ponieważ derby między Dallas i Houston są dobrze ugruntowane, z własnym trofeum i zasadami, dodano kolejne trofeum, aby zdecydować, który klub z Teksasu miał najlepszy sezon, a Austin FC może ubiegać się o to trofeum. Nazywa się ono Copa Tejas, czyli Puchar Teksasu.
Został on stworzony w 2019 roku na prośbę fanów San Antonio FC, którzy wzorując się na Texas Derby, również chcieli poczuć atmosferę walki o lokalne trofeum. San Antonio występuje w rozgrywkach USL Championship, które de facto są drugą ligą po MLS. Wraz z wejściem Austin do elity, Copa Tejas rywalizuje na wielu poziomach - wprowadzono osobny Puchar Teksasu dla najlepszych drużyn MLS, a także osobny dla przeciwników w USL Championship (który wraz z San Antonio jest obecnie w posiadaniu El Paso Locomotive i był również rozgrywany w zeszłym sezonie przez Rio Grande Valley FC, ale który upadł w grudniu 2023 roku).
Copa Tejas zostanie rozstrzygnięta przez mini-tabelę meczów. Jak dotąd w tym sezonie Austin pokonało Dallas 2:1, a w miniony weekend wygrało również z Houston 1:0, co dało im sześć punktów w walce o puchar. Teraz w MLS odbędą się derby Teksasu pomiędzy Dallas i Houston, które rozpoczną się o 2:30 w nocy z soboty na niedzielę.
Następne derby tygodnia
Środa, 24 kwietnia
Grecja - Super League
Derby Aten (Athens derby)
Ateny są domem dla tak zwanej Wielkiej Trójki, trzech najbardziej utytułowanych greckich klubów. Są to Olympiakos Pireus (47 tytułów), Panathinaikos (20) i AEK (13, aktualny mistrz). Derby Week opowiedział już wcześniej historię Wielkiej Trójki z Aten. AEK i Panathinaikos toczą obecnie bezpośrednią walkę o tytuł w grupie dodatkowej. PAOK Saloniki i Olympiakos również liczą się w walce o tytuł.
Serbia - Kup Srbije (Puchar)
Crvena Zvezda Belgrad - Partizan Belgrad
Večiti derbi (Wieczne derby)
"Czerwona Gwiazda" została założona w ścisłym związku z bezpieczeństwem państwa (policją), Partizan został założony jako drużyna piłkarska Jugosłowiańskiej Armii Ludowej. Oba kluby były jednymi z najbardziej utytułowanych w całej byłej Jugosławii. Crvena Zvezda ma na swoim koncie 34 tytuły mistrzowskie (w tym 19 tytułów jugosłowiańskich). Partizan zdobył 27 tytułów (11 w erze jugosłowiańskiej).
Anglia - Premier League
Derby Merseyside (derby Liverpoolu)
Pojedynek pomiędzy Evertonem i Liverpoolem, dwoma klubami z Liverpoolu, nosi nazwę hrabstwa Merseyside (oraz rzeki Mersey, która wpada do Morza Irlandzkiego w Liverpoolu). Są to najdłużej rozgrywane derby w angielskiej ekstraklasie, bo od sezonu 1962/63. Teraz będzie to mecz rewanżowy z numerem 244.
Sobota, 27 kwietnia
Australia - A-League
Newcastle Jets - Central Coast Mariners
Derby F3 (F3 Highway Derby)
Central Coast Mariners mają siedzibę w Gosford, około 70 kilometrów na południe od Newcastle i mniej więcej tyle samo na północ od Sydney. Nazwa zawodów pochodzi od autostrady łączącej te trzy miasta. Central Coast Mariners wygrali ostatnie cztery derby i są teraz faworytami - zajmują drugie miejsce w tabeli i bronią tytułu z poprzedniego sezonu.
Finlandia - Veikkausliiga
Klassikko
Klassikko to nazwa meczu pomiędzy HJK Helsinki i FC Haka. Są to historycznie najlepsze fińskie kluby. HJK ze stolicy jest wyraźnie najsilniejszy, zdobywając już 33 tytuły. Obecnie mają passę czterech mistrzostw z rzędu. Drużyna Haka z Valkeakoski świętowała dziewięć razy (ale ostatni raz w 2004 roku).
Turcja - Süper Lig
Besiktas - Fenerbahce derbisi
Wraz z Galatasaray, Fenerbahce i Besiktas tworzą najsilniejsze trio klubów piłkarskich w Turcji. Wszystkie trzy mają siedzibę w Stambule i istnieje między nimi wielka rywalizacja. Te i inne derby Stambułu były tematem poprzedniego Derby Week. Historycznie Fenerbahce jest najlepszą drużyną w kraju (28 tytułów), a Besiktas zajmuje trzecie miejsce (21 tytułów).
Niedziela, 28 kwietnia
Meksyk - Liga MX
Clásico Tapatío (Clásico Guadalajara)
Club Atlas i CD Guadalajara, zwane Chivas, to tradycyjne drużyny z Guadalajary, trzeciego co do wielkości miasta Meksyku w stanie Jalisco. Starcie tych dwóch drużyn nazywane jest Clásico Tapatío. Tapatío to potoczne wyrażenie, które w meksykańskim hiszpańskim odnosi się do czegoś lub kogoś, kto pochodzi z Guadalajary.
Włochy - Serie A
Derby del Sole (Derby Słońca)
Napoli i AS Roma to najpopularniejsze kluby poza północnymi Włochami, gdzie znajduje się środek ciężkości włoskiej piłki nożnej dzięki Torino, Milanowi oraz wielu innym miastom i klubom. Starcie dwóch największych drużyn z południowej części kraju nazywane jest Derbami Południa (Derby del Sud) lub Derbami Słońca (Derby del Sole). Obaj rywale walczą obecnie zaciekle o miejsca gwarantujące udział w europejskich pucharach w przyszłym sezonie.
Anglia - Premier League
Derby północnego Londynu (derby północnego Londynu)
Derby północnego Londynu pomiędzy dwoma gigantami angielskiej Premier League - Arsenalem i Tottenhamem - są jednymi z największych na świecie. Te dwa wielkie kluby znajdują się zaledwie sześć mil od siebie. Nigdy wcześniej nie były tak blisko. Arsenal został założony w Woolwich na południu angielskiej stolicy i przeniósł się do północnego Londynu w 1913 roku. Te i inne derby w angielskiej piłce nożnej są tematem książki More Than a Match.
Brazylia - Serie A
Clássico da Rivalidade (Rywalizacja wszystkich rywalizacji)
Derby, czyli clássico w Brazylii, pomiędzy Flamengo i Botafogo, dwoma klubami z Rio de Janeiro, to jedna z największych rywalizacji w brazylijskiej piłce nożnej. Oba kluby mierzyły się ze sobą 389 razy. Flamengo wygrało 147 meczów derbowych, podczas gdy Botafogo pokonało swoich rywali 118 razy.
Grecja - Super League
Derby podwójnych orłów
W wyścigu o tytuł Super League w Grecji de facto każdy mecz to derby lub rywalizacja. Taki też jest mecz pomiędzy PAOK Saloniki a AEK Ateny. Litera K w przypadku skrótów obu klubów odnosi się do Konstantynopola (dzisiejszy Stambuł). To właśnie stamtąd wywodzili się założyciele obu rywali, którzy byli greckimi uchodźcami. Symbolem Konstantynopola jest dwugłowy orzeł, co stanowi kolejny element łączący obie drużyny.
Węgry - OTP Bank Liga
Örökrangadó (Wieczne Derby)
Örökrangadó (Wieczne Derby w języku węgierskim) to starcie dwóch najlepszych drużyn w historii, nie tylko ze stolicy Budapesztu, ale także z całych Węgier. Ferencváros zdobył łącznie 34 tytuły mistrzowskie. MTK ma na swoim koncie 23 tytuły mistrzowskie. Ferencváros wyraźnie wygrał oba derby w tym sezonie (6:1 i 5:1).
Hiszpania - La Liga
Derbi sevillano (derby Sewilli)
Derby Sewilli znane są również jako wielkie derby (El Gran Derbi). Podczas gdy FC ma siedzibę w lukratywnej dzielnicy Nervión w Sewilli, Betis jest klubem z południowej, biedniejszej części miasta. W związku z tym derby są częściowo bitwą klas społecznych. Historycznie Sevilla jest silniejsza, ale obecnie Betis odnosi większe sukcesy. Jednak w samych derbach Sevilla jest niepokonana od pięciu meczów z rzędu.
Portugalia - Primeira Liga
Dragoes vs. Leos (Smoki vs. Lwy)
FC Porto i Sporting to historycznie najlepsze kluby w Portugalii po Benfice (38 tytułów). FC Porto zdobyło 30 tytułów, Sporting 19. Rywalizacja między nimi jest zintensyfikowana przez rywalizację między stolicą Lizboną a drugim co do wielkości miastem kraju, Porto. Nazwa rywalizacji pochodzi od zwierząt, które są głównymi symbolami klubów.
Ekwador - Liga Pro
El partido inmortal (Nieśmiertelny mecz)
Kluby Emelec i Barcelona SC mają swoje siedziby w Guayaquil. To duże miasto portowe jest drugim co do wielkości w Ekwadorze z trzema milionami mieszkańców. Emelec i Barcelona to dwa najlepsze kluby w kraju pod względem liczby tytułów (Barcelona zdobyła 16, Emelec 14). Pokonały wszystkich rywali ze stolicy Quito i reszty Ekwadoru.
Poniedziałek, 29 kwietnia
Izrael - Ligat ha'Al
Derby Hajfy (Haifa derby)
Podobnie jak w innych izraelskich miastach, starcie klubów piłkarskich o nazwach Hapoel i Maccabi to wielka rywalizacja. Derby Week wyjaśnił charakter derbów Hapoel-Makcabi na przykładzie Tel Awiwu. Nawet w Hajfie oba kluby reprezentują różne klasy społeczne i wartości. Mimo to dzielą stadion na ponad 30 000 widzów.
Wtorek, 30 kwietnia
Brazylia - Serie A
Choque-Rei (Starcie królów)
Sao Paulo FC i Palmeiras to dwa największe i najbardziej utytułowane brazylijskie kluby. Oba mają siedzibę w Sao Paulo. Ich pojedynek nazywany jest Starciem Królów. O systemie ligi brazylijskiej, a w szczególności o wielkiej czwórce klubów piłkarskich z Sao Paulo pisał niedawno Derby Week. Obaj rywale mają obecnie taką samą liczbę zwycięstw (116) w meczach przeciwko sobie.